نظام دو ارزشی

نظام ارزش یابی

نظام ارزش یابی ، دیدگاهی فلسفی در مورد حقیقت است که

مشخص می کند رابطه یک گزاره با حقیقت چگونه است یعنی

آیا درستی و نادرستی یک موضوع ، چیزی قطعی و مطلق

است یا نسبی و غیر مطلق.

.......

نظام ارزش یابی

نظام ارزش یابی ، دیدگاهی فلسفی در مورد حقیقت است که

مشخص می کند رابطه یک گزاره با حقیقت چگونه است یعنی

آیا درستی و نادرستی یک موضوع ، چیزی قطعی و مطلق

است یا نسبی و غیر مطلق.

دو نظام اصلی ارزش یابی عبارتند از:

1- نظام دو ارزشی larr; مطلق گرایی

2- نظام چند ارزشی larr; نسبی گرایی

نظام دو ارزشی

نظام دو ارزشی ، ارزش یک موضوع را تنها دو حالت درست

یا نادرست می داند. در این نظام سعی می شود هر موضوع

در یکی از دو ارزش درست و نادرست طبقه بندی شود. از

دیدگاه این نظام ارزش یابی، حقیقت یک شکل دارد و هر

شکلی غیر آن باطل است به همین دلیل این نظام را نظام تک

ارزشی نیز می گویند. نظام ارزش یابی دو ارزشی را ارسطو

پایه گذاری کرد و مفاهیم درست و غلط را به عنوان تنها

حالات ممکن برای یک موضوع در نظر گرفت.این نظام شاید

در مواردی بتواند راه گشای حل بعضی از مسائل باشد اما در

بسیاری از علوم از جمله علوم انسانی ، فاقد کارایی لازم می

باشد .

نظام چند ارزشی

در نظام چند ارزشی ، ارزش یک گزاره همواره بین دو

حالت درستی و نادرستی قرار دارد و هیچ گزاره ای کاملاً

درست یا کاملاً نادرست ، نیست. در نظام چند ارزشی سعی

می شود ارزش یک گزاره متناسب با زمان، مکان و زمینه

وجودی آن مورد ارزیابی قرار گیرد. بنابراین زمینه

ارزیابی و ملاک ارزیابی در این سیستم بسیار بااهمیت است.

این نظام، ارزش یک گزاره را بدون در نظر گرفتن زمینه و

شرایط پدیدار شدن و تعیین ملاک ارزیابی آن، فاقد اعتبار

می داند.

جا دارد در اینجا از پروفسور لطفی زاده بنیان گذار تفکر

فازی ، یاد کنیم که با پایه گزاری علمی تفکر چند ارزشی ،

خدمتی شایان توجه به جهان علم و صنعت نمود و مایه افتخار

ایرانیان شد از مهمترین زمینه های کاربرد تفکر فازی

می توان از هوش مصنوعی نام برد.

این دو نظام هم در فلسفه هم در عمل تفاوت های عمیقی با هم

دارند. و در صورت پیاده سازی در زندگی نتایج مختلفی را

به بار می آورند که به بعضی از آنها اشاره می شود.

کثرت دیدگاههای متضاد

در نظام دو ارزشی تعداد دیدگاه های متضاد با گذشت زمان

زیاد می شود. هر دیدگاه بعد از مدتی به دو دیدگاه جدید تجزیه

می شود که هر یک دیگری را باطل می داند و هر دیدگاه

جدید هم پس از مدتی با تشدید اختلافات درونی ، مجدداً تجزیه

شده و دو دیدگاه متضاد جدید را بازآفرینی می کند ( الی آخر).

تحقیق در سیستم های ارزش یابی مشخص نموده است که با

گذشت زمان تعداد دیدگاه ها و اختلافات بین آنها در نظام

چند ارزشی کاهش، و در نظام دو ارزشی ، افزایش می یابد.

دو عامل اصلی افزایش تنش در نظام دو ارزشی ، یکی تقابل

طبیعی درست و نادرست ، به عنوان دو نیروی متضاد ، و

دیگری تمایل طبیعی انسان در درست پنداشتن خود است که

نهایتاً منجر به تقابل بین یک اندیشه با مخالفان خود

می شود.

در این دیدگاه ( دو ارزشی) ، همیشه من و هم فکر من

حق ، و مخالفان ما باطل هستند و جنگ بین حق و باطل هم

امری ذاتی و بدیهی می باشد

در این نظام ، وقایع فقط دو مکان ارزشی دارند ( درست و

نادرست ) پس تنها با جابجایی اجباری وضعیت طبیعی آنها

به یکی از دو مکان درست یا نادرست ، می توان آنها را

ارزیابی کرد . این جابجایی غیر اصولی و غیر طبیعی ،

ریشه بسیاری از اختلافات و قضاوت های نادرست در مورد

ارزیابی وقایع مختلف می باشد.

در نظام چند ارزشی وقایع مکان طبیعی خود را حفظ می کنند

و سهمی از درستی و نادرستی را در مکان طبیعی خود دارند.

در نظام دو ارزشی دیدگاه مخالف، باطل است ولی در نظام

چند ارزشی دیدگاه مخالف، تنها دیدگاهی متفاوت است که

مثل دیدگاه خود ما می تواند درصدی از درستی و نادرستی را

در خود داشته باشد. نتیجه اولیه نظام تک ارزشی گسترش

اختلاف و محدودیت آزادی اندیشه و نتیجه اولیه نظام چند

ارزشی صلح و آرامش و شکوفایی اندیشه های مختلف و رشد

عقلانیت است.